خوردن و آشامیدن

(مسئله۱۵۸۲)اگر روزه دار با التفات به اینکه روزه دارد, عمداً چیزی بخورد یا بیاشامد, روزه او باطل می‌شود, چه خوردن و آشامیدن آن چیز معمول باشد, مثل نان، و آب, چه معمول نباشد, مثل خاک و شیره درخت, و چه کم باشد یا زیاد, حتی اگر مسواک را از دهان بیرون آورد و دوباره به دهان ببرد و رطوبت آنرا فرو ببرد روزه باطل می‌شود, مگر آنکه رطوبت مسواک در آب دهان بطوری از بین برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود.

(مسئله۱۵۸۳) اگر موقعی که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده, باید لقمه را از دهان بیرون آورد و چنانچه عمداً فرو ببرد, روزه اش باطل است, و به دستوری که بعداً گفته خواهد شد کفاره هم بر او واجب می‌شود.

(مسئله۱۵۸۴) اگر روزه دار سهواً چیزی بخورد یا بیاشامد, روزه اش باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۵۸۵) احتیاط واجب آن است که از استعمال آمپولی که بجای دوا و غذا بکار می برند خودداری کند ولی تزریق آمپولی که عضو را بی حس می‌کند اشکال ندارد.

(مسئله۱۵۸۶) اگر روزه دار چیزی را که لای دندان مانده است, عمداً فرو ببرد, روزه اش باطل می‌شود.

(مسئله۱۵۸۷) کسی که می‌خواهد روزه بگیرد، لازم نیست پیش از اذان دندانهایش را خلال کند, ولی اگر بداند غذایی که لای دندان مانده در روز فرو می‌رود, چنانچه خلال نکند و چیزی از آن فرو رود، روزه اش باطل می‌شود.

(مسئله۱۵۸۸) فرو بردن آب دهان, اگر چه بواسطه خیال کردن ترشی و مانند آن در دهان جمع شده باشد, روزه را باطل نمی‌کند.

(مسئله۱۵۸۹) فرو بردن اخلاط سر و سینه, تا به فضای دهان نرسیده اشکال ندارد, ولی اگر داخل فضای دهان شود, واجب است که آنرا فرو نبرند.

(مسئله۱۵۹۰) اگر روزه دار به قدری تشنه شود که بترسد از تشنگی بمیرد, می‌تواند به اندازه ای که از مردن نجات پیدا کند آب بیاشامد ولی روزه او باطل می‌شود و اگر ماه رمضان باشد, باید در بقیه روز از بجا آوردن کاری که روزه را باطل می‌کند خودداری نماید.

(مسئله۱۵۹۱) جویدن غذا برای بچه یا پرنده و چشیدن غذا و مانند اینها که معمولاً به حلق نمی رسد, اگر چه اتفاقاً به حلق برسد, روزه را باطل نمی‌کند, ولی اگر انسان از اول بداند که به حلق می رسد, روزه اش باطل می‌شود و باید قضای آنرا بگیرد, و کفاره هم بر او واجب است.

(مسئله۱۵۹۲) انسان نمی‌تواند برای ضعف، روزه را بخورد, ولی اگر ضعف او به قدری است که معمولاً نمی‌شود آنرا تحمل کرد, خوردن روزه اشکال ندارد.

۲- جماع

(مسئله۱۵۹۳) جماع روزه را باطل می‌کند, اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید.

(مسئله۱۵۹۴) اگر کمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید, روزه او باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۵۹۵) اگر عمداً جماع نماید, و شک کند که به اندازه ختنه گاه داخل شده یا نه, روزه او باطل است, و لازم است قضا نماید, ولی کفاره واجب نیست.

(مسئله۱۵۹۶) اگر فراموش کند که روزه است و جماع نماید, یا او را به جماع مجبور نمایند, به نحوی که از اختیار او خارج شود, روزه او باطل نمی‌شود, ولی چنانچه در بین جماع یادش بیاید یا جبر او برداشته شود, باید فوراً از حال جماع خارج شود, و اگر خارج نشود, روزه او باطل است.

۳- استمناء

(مسئله۱۵۹۷) اگر روزه دار استمناء کند ( معنای استمنا در مساله ۱۵۸۱ گذشت), روزه اش باطل می‌شود.

(مسئله۱۵۹۸) اگر بی اختیار منی از انسان بیرون آید, روزه اش باطل نیست، ولی اگر کاری کند که بی اختیار منی از او بیرون آید روزه اش باطل می‌شود.

(مسئله۱۵۹۹) هرگاه روزه دار بداند اگر در روز بخوابد محتلم می‌شود, یعنی در خواب منی از او بیرون می‌آید, جایز است بخوابد, هر چند به سبب نخوابیدن به زحمت نیفتد, و اگر محتلم شود, روزه اش باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۶۰۰) اگر روزه دار در حال بیرون آمدن منی از خواب بیدار شود, واجب نیست از بیرون آمدن آن جلوگیری کند.

(مسئله۱۶۰۱) روزه داری که محتلم شده, می‌تواند بول کند, اگر چه بداند بواسطه بول کردن باقیماندة منی از مجری بیرون می‌آید.

(مسئله۱۶۰۲) روزه داری که محلتم شده, اگر بداند منی در مجری مانده, و در صورتیکه پیش از غسل بول نکند بعد از غسل منی از او بیرون می‌آید, بنابر احتیاط واجب باید پیش از غسل بول کند.

(مسئله۱۶۰۳) کسی که به قصد بیرون آمدن منی بازی و شوخی کند, اگر چه منی از او بیرون نیاید, باید روزه را تمام کند و قضا هم بنماید.

(مسئله۱۶۰۴) اگر روزه دار بدون قصد بیرون آمدن منی مثلاً با زن خود بازی و شوخی کند, چنانچه اطمینان دارد که منی از او خارج نمی‌شود, اگر چه اتفاقاً منی بیرون آید روزه او صحیح است؛ ولی اگر اطمینان ندارد, در صورتیکه منی از او بیرون آید روزه اش باطل است.

۴- دروغ بستن به خدا و پیغمبر

(مسئله۱۶۰۵)  اگر روزه دار به گفتن یا به نوشتن یا با اشاره و مانند اینها به خدا و پیغمبران و جانشین پیغمبران عمداً نسبتی را بدهد که دروغ است – اگر چه فوراً بگوید دروغ گفتم یا توبه کند- روزة او باطل است و احتیاط واجب آن است که به حضرت زهرا سلام الله علیها هم به دروغ نسبتی ندهد.

(مسئله۱۶۰۶) اگر بخواهد خبری را که نمی‌داند راست است یا دروغ نقل کند، بنابر احتیاط واجب باید از کسی که آن خبر را گفته, یا از کتابی که آن خبر در آن نوشته شده نقل نماید.

(مسئله۱۶۰۷) اگر چیزی را به اعتقاد اینکه راست است از قول خدا یا پیغمبر نقل کند و بعد بفهمد دروغ بوده, روزه اش باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۶۰۸) اگر چیزی را که می‌داند دروغ است به خدا و پیغمبر نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را که گفته راست بوده, باید روزه را تمام کند و قضای آنرا هم بجا آورد.

(مسئله۱۶۰۹) اگر دروغی را که دیگری ساخته عمداً به خدا و پیغمبر و جانشینان پیغمبر نسبت دهد, روزه اش باطل می‌شود, ولی اگر از قول کسی که آن دروغ را ساخته نقل کند، اشکال ندارد.

(مسئله۱۶۱۰) اگر از روزه دار بپرسند که آیا پیغمبر صلی اللّه علیه و آله چنین مطلبی فرموده اند و او جایی که در جواب باید بگوید نه, عمداً بگوید, بلی, یا جایی که باید بگوید بلی، عمداً بگوید نه, روزه اش باطل می‌شود.

(مسئله۱۶۱۱) اگر از قول خدا یا پیغمبر حرف راستی را بگوید بعد بگوید دروغ گفتم, یا در شب به دروغ به آنان نسبتی بدهد و فردای آنکه روزه می‌باشد بگوید آنچه دیشب گفتم راست است, روزه اش باطل می‌شود,

۵- رساندن غبار به حلق

(مسئله۱۶۱۲) رساندن غبار غلیظ به حلق روزه را باطل می‌کند, و بنابر احتیاط واجب باید غباری را هم که غلیظ نیست به حلق نرساند.

(مسئله۱۶۱۳) اگر بواسطه باد، غباری غلیظ پیدا شود و انسان با اینکه متوجه است مواظبت نکند و به حلق برسد, روزه اش باطل می‌شود.

(مسئله۱۶۱۴) روزه دار باید بخار غلیظ و دود سیگار و تنباکو و مانند اینها را هم به حلق نرساند.

(مسئله۱۶۱۵) اگر مواظبت نکند و غبار یا دود و مانند اینها داخل حلق شود, چنانچه یقین یا اطمینان داشته که به حلق نمی رسد, روزه اش صحیح است, و اگر گمان می کرده که به حلق نمی رسد, بهتر آن است که آن روزه را قضا کند.

(مسئله۱۶۱۶) اگر فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند, یا بی اختیار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه اش باطل نمی‌شود.

۶- فرو بردن سر در آب

(مسئله۱۶۱۷) اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد, اگر چه باقی بدن او از آب بیرون باشد, روزه اش باطل می‌شود, ولی اگر تمام بدن را آب بگیرد و مقداری از سر بیرون باشد، روزه باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۶۱۸) اگر نصف سر را یک دفعه و نصف دیگر آنرا دفعة دیگر در آب فرو برد, روزه اش باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۶۱۹) اگر به قصد اینکه تمام سر را زیر آب ببرد در آب فرو رود و شک کند که تمام سر زیر آب رفته یا نه، روزه اش باطل است ولی کفاره ندارد.

(مسئله۱۶۲۰) اگر تمام سر زیر آب برود اگر چه مقداری از موها بیرون بماند, روزه باطل می‌شود.

(مسئله۱۶۲۱) سر فرو بردن در غیر آب از چیزهای روان مانند شیر، به روزه ضرری ندارد, ولی بنابر احتیاط واجب فرو بردن سر در آب مضاف روزه را باطل می‌کند.

(مسئله۱۶۲۲) اگر روزه دار بی اختیار در آب بیفتد و آب تمام سر او را بگیرد, یا فراموش کند که روزه است و سر در آب فرو برد, روزه او باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۶۲۳) اگر به خیال اینکه آب سر او را نمی‌گیرد, خود را در آب بیندازد و آب تمام سر او را بگیرد, روزه اش اشکال ندارد.

(مسئله۱۶۲۴) اگر فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد, یا دیگری بزور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زیر آب یادش بیاید که روزه است, یا آن کس دست بردارد، باید فوراً سر را بیرون آورد و چنانچه بیرون نیاورد, روزه اش باطل نمی‌شود.

(مسئله۱۶۲۵) اگر فراموش کند که روزه است و به نیت غسل سر را در آب فرو برد, روزه و غسل او هر دو صحیح است.

(مسئله۱۶۲۶) اگر بداند که روزه است و عمداً برای غسل سر را در آب فرو برد چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معین باشد، روزه و غسل او هر دو باطل است و اگر روزه مستحب باشد، یا روزه واجبی باشد که مثل روزه کفاره وقت معینی ندارد غسل او صحیح و روزه اش باطل می‌باشد.

(مسئله۱۶۲۷) اگر برای آنکه کسی را از غرق شدن نجات دهد, سر را در آب فرو برد, اگر چه نجات دادن او واجب باشد, روزه اش باطل می‌شود.

۷- باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح

(مسئله۱۶۲۸) اگر جنب عمداً در ماه رمضان تا اذان صبح غسل نکند روزه اش باطل است, و کسی که وظیفه اش تیمم است و عمداً تیمم ننماید, روزه اش نیز باطل است, و حکم قضای ماه رمضان بعداً خواهد آمد.

(مسئله۱۶۲۹) اگر در روزه غیر ماه رمضان و قضاء آن از روزه های واجبی که مثل روزه ماه رمضان وقت آن معین است, جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل است.

(مسئله۱۶۳۰) کسی که در شب ماه رمضان جنب است, چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود, بنابر احتیاط واجب باید تیمم کند و روزه بگیرد, و قضای آنرا هم بجا آورد.

(مسئله۱۶۳۱) اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید, باید روزه آن روز را قضا نماید, و اگر بعد از چند روز یادش بیاید روزة هر چند روزی را که یقین دارد جنب بوده قضا نماید, مثلاً اگر نمی‌داند سه روز جنب بوده یا چهار روز, باید روزه سه روز را قضا کند.

(مسئله۱۶۳۲) کسی که در شب ماه رمضان برای هیچ کدام از غسل و تیمم وقت ندارد, اگر خود را جنب کند, روزه اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب می‌شود، ولی اگر برای تیمم وقت دارد چنانچه خود را جنب کند بنا بر احتیاط واجب باید تیمم نماید و روزه بگیرد و قضای آنرا هم بجا آورد.

(مسئله۱۶۳۳) اگر برای آنکه بفهمد وقت دارد یا نه, جستجو نماید و گمان کند که به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و تیمم کند, روزه اش صحیح است, و اگر بدون جستجو گمان کند که وقت دارد و خود را جنب نماید و بعد بفهمد وقت تنگ بوده, و با تیمم روزه بگیرد, بنابر احتیاط واجب باید روزه آن روز را قضا کند.

(مسئله۱۶۳۴) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می‌داند که اگر بخوابد تا صبح بیدار نمی‌شود, نباید غسل نکرده بخوابد و چنانچه پیش از غسل بخوابد و تا صبح بیدار نشود, روزه اش باطل است و قضا و کفّاره بر او واجب می‌شود.

(مسئله۱۶۳۵) هرگاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود احتیاط واجب آن است که پیش از غسل در صورتی که عادتش به بیدار شدن نباشد نخوابد, اگر چه احتمال بدهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود.

(مسئله۱۶۳۶) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و یقین دارد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود, چنانچه تصمیم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند و با این تصمیم بخوابد و تا اذان خواب بماند, روزه اش صحیح است؛ و همچنین است کسی که عادت بیدار شدن قبل از اذان صبح را داشته و احتمال بیدار شدن را نیز بدهد.

(مسئله۱۶۳۷) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و می‌داند یا احتمال می دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود, چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بیدار شدن باید غسل کند, در صورتیکه بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند بنابر احتیاط قضا بر او واجب می‌شود.

(مسئله۱۶۳۸) کسی که در شب ماه رمضان جنب است و یقین دارد یا احتمال می دهد که اگر بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود, چنانچه نخواهد بعد از بیدار شدن غسل کند یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه، در صورتی که بخوابد و بیدار نشود, روزه اش باطل و قضا و کفاره لازم است.

(مسئله۱۶۳۹) اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بیدار شود و یقین کند یا احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پیش از اذان صبح بیدار می‌شود و تصمیم هم داشته باشد که بعد از بیدار شدن غسل کند, چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بیدار نشود, باید روزه آن روز را قضا کند, و اگر از خواب دوم بیدار شود و برای مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود باید روزه آن روز را قضا کند و بنابر احتیاط استحبابی کفاره نیز بدهد.

(مسئله۱۶۴۰) مراد از خواب اول و دوم و سوم -در صورتیکه انسان در خواب محتلم شود- خوابی است که از بعد بیدار شدن بخوابد و اما خوابی که در آن محتلم شده خواب اول حساب نمی‌شود.

(مسئله۱۶۴۱) اگر روزه دار در روز محتلم شود, واجب نیست فوراً غسل کند.

(مسئله۱۶۴۲) هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده, اگر چه بداند پیش از اذان محتلم شده, روزه او صحیح است.

(مسئله۱۶۴۳) کسی که می‌خواهد قضای روزه رمضان را بگیرد, هر گاه تا اذان صبح جنب بماند, اگرچه از روی عمد نباشد, روزه او باطل است.

(مسئله۱۶۴۴) کسی که می‌خواهد قضای روزه رمضان را بگیرد, اگر بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده و بداند پیش از اذان محتلم شده است,روزه او باطل است ولی چنانچه وقت قضای روزه تا آمدن وقت قضای روزه تا آمدن ماه رمضان دیگر تنگ است، مثلاً پنج روز روزه قضای رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است بهتر آن است که آن روز را روزه بگیرد و بعد از رمضان هم عوض آنرا بجا آورد.

(مسئله۱۶۴۵) اگر در روزه واجبی غیر قضای روزه رمضان از روزه هایی که مثل روزه کفاره وقت معینی ندارد, عمداً تا اذان صبح جنب بماند, اظهر این است که روزه اش صحیح است, ولی بهتر آن است که غیر از آن روزه روز دیگری را روزه بگیرد.

(مسئله۱۶۴۶) اگر زن پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود, و عمداً غسل نکند، در روزه ماه رمضان روزه اش باطل است؛ و در غیر آن باطل نیست، اگر چه احوط غسل کردن است و زنی که وظیفه اش نسبت به حیض یا نفاس تیمم است در روزه ماه رمضان اگر عمداً پیش از اذان صبح تیمم نکند روزه اش باطل است.

(مسئله۱۶۴۷) اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود, و برای غسل وقت نداشته باشد, باید تیمم نماید و بنابر احتیاط واجب باید تا اذان صبح بیدار بماند و همچنین است حکم جنب در صورتیکه وظیفه اش تیمم باشد.

(مسئله۱۶۴۸) اگر زن نزدیک اذان صبح در ماه مبارک رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچکدام از غسل و تیمم وقت نداشته باشد, روزه اش صحیح است.

(مسئله۱۶۴۹) اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود, یا در بین روز خون حیض یا نفاس ببیند, اگر چه نزدیک مغرب باشد, روزه او باطل است.

(مسئله۱۶۵۰) اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کند و بعد از یک روز یا چند روز یادش بیاید, روزه هایی که گرفته صحیح است.

(مسئله۱۶۵۱) اگر زن پیش از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کوتاهی کند و تا اذان غسل نکند، روزه اش باطل است ولی چنانچه کوتاهی نکند, مثلاً منتظر باشد که حمام زنانه شود, اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند, روزه او صحیح است.

(مسئله۱۶۵۲) اگر زنی که در حال استحاضه کثیره است, غسلهای خود را به تفصیلی که در احکام استحاضه در مسئله (۴۰۲) گفته شد بجا آورد, روزه او صحیح است. روزه او صحیح است.

(مسئله۱۶۵۳) کسی که مس میت کرده یعنی جایی از بدن خود را به بدن میت رسانده, می‌تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد, و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید, روزه او باطل نمی‌شود.

۸-اماله کردن

(مسئله۱۶۵۴) اماله کردن با چیزی روان اگرچه از روی ناچاری و برای معالجه باشد روزه را باطل می‌کند.

۹-قی کردن

(مسئله۱۶۵۵) هرگاه روزه دار عمداً قیء کند اگر چه بواسطه مرض و مانند آن ناچار باشد, روزه اش باطل می‌شود ولی اگر سهواً یا بی اختیار قیء کند اشکال ندارد.

(مسئله۱۶۵۶) اگر در شب چیزی بخورد که می‌داند بواسطه خوردن آن, در روز بی اختیار قیء می‌کند, احتیاط واجب آن است که روزه آن روز را قضا نماید.

(مسئله۱۶۵۷) اگر روزه دار بتواند از قیء کردن خودداری کند, چنانچه برای او ضرر و مشقت نداشته باشد, باید خودداری نماید.

(مسئله۱۶۵۸) اگر مگس در گلوی روزه دار برود, چنانچه ممکن باشد، باید آنرا بیرون آورد و روزه او باطل نمی‌شود, ولی اگر بداند که بواسطه بیرون آوردن آن قیء می‌کند واجب نیست آنرا بیرون آورد و روزه او صحیح است.

(مسئله۱۶۵۹) اگر سهواً چیزی را فرو ببرد و پیش از رسیدن به شکم یادش بیاید که روزه است, بیرون آوردن آن لازم نیست و روزه او صحیح است.

(مسئله۱۶۶۰) اگر یقین داشته باشد که بواسطه آروغ زدن, چیزی از گلو بیرون می‌آید, نباید عمداً آروغ بزند, ولی اگر یقین نداشته باشد، اشکال ندارد.

(مسئله۱۶۶۱) اگر آروغ بزند و چیزی در گلو یا دهانش بیاید, باید آنرا بیرون بریزد و اگر بی اختیار فرو رود, روزه اش صحیح است.